*رئوف پیشدار
استاد دانشگاه و روزنامه نگار
خبرنگار در بیروت ١٩٨٢
مسخره تر و مضحک تر از این تاریخ سازمان ملل ننوشته که کسی در حد بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در حالی پشت تریبون مجمع عمومی این سازمان از صلح و زیست مسالمت آمیز بگوید، و در همان لحظه دستور يکی از سنگین ترین تهاجمات نظامی علیه لبنان را بدهد.
نتانیاهو در سخنرانی ششم مهرماه ١۴٠٣ در مجمع عمومی سازمان ملل به علاوه ایران را تهدید به حمله نظامی کرد.
با آنکه این اسرائیل و متحد استراتژیک آن آمریکا است که غزه را به تلی از خاک تبدیل کرده و در همین چند روز صدها نفر را در لبنان و سوریه کشته است، ولی شاهد جریانی سنگین بویژه در دو بخش رسانه ای و دیپلماتیک روی ایران سنگینی می کند. این جریان با حیثیتی کردن جنگ برای ایران، یک هدف روشن را تبلیغ می کند و آن کشاندن ایران به جنگ رو در رو با اسرائیل است.
همین ابتدا باید گفت که از منظر استراتژیک جنگ احتمالی پیش گفته جز ویرانی و تخریب زیر ساختهای دو طرف و به احتمال زیاد منطقه، حاصلی نخواهد داشت و هیچ یک از دو طرف نخواهد توانست دیگری را محو کند و یا حتی چنان ضربه ای به آن بزند که نتواند دوباره برخیزد! که حداکثر و حداقل هدف یک جنگ است.
وقوع جنگ بین ایران و اسرائیل فراتر از آنچیزی که در همه ی سالهای اخیر در جریان بوده و حکم «ضربه» را داشته است، ویرانی های گسترده ای بدنبال خواهد داشت که خیلی ها منتظرند به دلایل روشن، سر ایران بیاید.
یک ایران ویران، آرزوی فقط اسرائیل نیست، آمریکا و خیلی ها در اروپا و پیرامون ایران آرزوی چنین اتفاقی را دارند و می بینیم که ابزارهایشان را هم بویژه در حوزه رسانه بکار گرفته اند و یک جنگ روانی سنگین را هنوز چیزی نشده، به راه انداخته اند و همچنان هم بر طبل جنگ می کوبند.
رهبران ایران باید پیش از هر اقدام نظامی احتمالی علیه اسرائیل، برآوردهای لازم را در همه حوزه ها حتی داخل داشته باشند و بر مبنای چند شعار، دست به اقدامی نزنند که پی آمدهای آن که یکی تلاطم غیر قابل کنترل بازار و واکنش افکار عمومی داخل است، قابل پیشبینی است.
پیشنهاد من به ایران حفظ قدرت میدان و در عین حال دیپلماسی فعال است. نظر به روابط نزدیک دوستان ایران مانند چین و روسیه با اسرائیل و ملاحظاتی در رابطه با آمریکا بعید بنظر می رسد که آنها در شورای امنیت سازمان ملل، قویا جلوی قدرت نمایی آمریکا را بگیرند. با این وصف، ایران در فعالیتهای دیپلماتیک خود، علاوه بر شورای امنیت سازمان ملل، باید نهادهایی مانند جنبش نامتعهدها و سازمان همکاریهای اسلامی را فعال کند تا جلوی ادامه تجاوزات اسرائیل را بگیرند و به آمریکا برای حمایت از این رژیم نهیبی محکم بزنند.
هم اکنون سخت است که پیش بینی کنیم در صورت شکایت ایران به سازمان ملل ، نتیجه چه خواهد شد و آیا آمریکا اجازه طرح و طی مراحل به این شکایت در شورای امنیت را خواهد داد ، یا نه ! و آیا متحدان ایران بویژه روسیه و چین که منافع و روابط نزدیکی با اسرائیل دارند، چنان آمریکا را زیر فشار قرار خواهند داد که حق ایران را در دفاع از خود بپذیرد، که مسلم چنین نیست و نخواهد بود، همانطور که در نشست شورای امنیت، آمریکا در مقابل مسکو و پکن ایستاد و اجازه حتی انتشار یک بیانیه ساده در محکومیت حمله به کنسولگری ایران در سوریه را نداد. .
منشور ملل متحد و حقوق بین الملل اصل حاکمیت و استقلال همه ی کشورها را به رسمیت شناخته اند. منشور ملل متحد این اجازه را داده است تا واحدی که در معرض " تهدید" و یا " تجاوز" قرار دارد ، به دفاع از خود بپردازد و کشورهای عضو هم متعهدند به دفاع از واحد سیاسی مورد تهدید و تجاوز قرار گرفته، بپردازند که آن نیز مراحلی دارد که در نهایت باید شورای امنیت سازمان ملل درباره آن تصمیم بگیرد که با اطمینان می توان گفت؛ آمریکا هرگز چنین اجازه ای را نخواهد داد.
مطابق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد: «در صورت وقوع حمله نظامی علیه یک عضو ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بینالمللی را به عمل آورد، هیچیک از مقررات این منشور، به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی و خواه دستهجمعی لطمهای وارد نخواهد کرد. اعضا باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود به عمل میآورند فورا به شورای امنیت گزارش دهند. این اقدامات بههیچوجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت بر طبق این منشور دارد و بهموجب آن برای حفظ و اعاده صلح و امنیت بینالمللی و در هر موقع ضروری تشخیص دهد، اقدام لازم به عمل خواهد آورد، تاثیری نخواهد داشت.»
براساس این ماده؛
شرط اول برقراری اصل حق دفاع مشروع این است که به کشور تجاوز شده باشد. سازمان ملل در تعریف تجاوز موجب دفاع مشروع را با صدور قطعنامه ۳۳۱۴ مشخص کرده است. از نظر حقوق بین الملل، تجاوزی میتواند دفاع مشروع را در پی داشته باشد که در آن قلمرو یک کشور مورد هجوم قرار گرفته، بمباران و یا اشغال شده باشد، یا نیروی زمینی، دریایی یا هوایی یا ناوگان دریایی و هوایی کشور مورد حمله نظامی قرار گرفته باشد.
شرط دوم ایجاد کننده دفاع مشروع، فوریت داشتن است، یعنی یک دولت نتواند منتظر اقدام شورای امنیت برای دفاع از خود باشد و فوریت ایجاب کند قبل از تصمیم شورای امنیت اقدامی انجام دهند.
شرط سوم، اصل تناسب حمله و دفاع است، یعنی واکنش نباید فراتر از تهاجمی که صورت گرفته باشد و باید با اطلاع شورای امنیت سازمان ملل صورت پذیرد.
نکته دیگر اینکه دفاع مشروع یا اقدام متقابل (اقدام قانونی ولی غیر دوستانه مثل تحریم)، با انتقامجویی متفاوت است. دفاع مشروع پذیرفته شده، ولی استفاده از زور به منظور انتقامجویی، عملی غیرقانونی است که میتواند امنیت و صلح جهانی را مخدوش سازد.
ایران از اعضای بنیانگذار سازمان ملل است، در بزرگترین نهاد سیاسی جهانی یعنی جنبش نامتعهدها عضو نخستین است، در سازمان همکاری های اسلامی، سازمان شانگهای و... عضو است. این ظرفیت باید و می تواند با بکارگیری درست، یک جریان سیاسی و حتی اقتصادی و دیپلماتیک و دیگر عرصه ها، علیه اسرائیل در جهان به راه بیندازد که بسیار سودمندتر از جنگ سخت است. چنین کاری به علاوه کشورهای بسیاری را که ملاحظاتی دارند، پُشت سر ایران قرار خواهد داد و جریانی را شکل خواهد داد که در صورت مدیریت درست می تواند اسرائیل را به تمکین در برابر حقوق فلسطینی ها وادارد، اما این گمان که اسرائیل باید نابود شود، هرگز و حداقل تا روزی که برای آمریکا عمق استراتژیک محسوب می شود، واقع گرایانه نیست.
🌺 برای مطالعه نوشته های نویسنده لطفاً لینک های زیر را دنبال کنید:
https://chat.whatsapp.com/LgEB4ZlnFKY5ohMdKOOZiO1
Http://r-pishdar.blogfa.com
https://eitaa.com/joinchat/1887896129C490688133a
https://t.me/raoufpishdar
eitaa.com/raoufpishdar
instagram.com/raoufpishdar
twitter.com/raoufpishdar