​​​​​* رئوف پیشدار
استاد دانشگاه و روزنامه نگار

دور دوم انتخابات ریاست جمهوری و رقابت دو نامزد در آن، و تبلیغات آن‌ها و هوادارانشان در فضای مجازی گرم‌تر از فضای واقعی است و چنین به نظر می رسد که با توجه به توسعه ابزارهای ارتباطی و تنوع آن، مجازی محور شده است.
١٠ پلتفرمی که در سطح جهان رتبه های اول تا دهم را دارند و میلیاردها نفر از جمله میلیون‌ها ایران عضو آنهایند ، در ایران فیلتر اند با این وصف، هم نامزدها و هم طرفداران آنها با فیلتر شکن وارد می شوند و فعالند.
فضای مجازی این روزها بیشتر از قبل از خبرهای غیر واقعی و جعلی و شایعات پُر است . یکی از شایعاتی که بنظر می رسد بیشتر از جانب مخالفان شرکت در انتخابات در فضای مجازی داغ می شود ، این شایعه است که :" اگر پنجاه درصد مردم به پای صندوق های رای نروند، از نظر سازمان ملل آن حکومت مشروعیت خود را از دست داده است.»
میزان مشارکت در انتخابات شرط بقاء یا سقوط یک حکومت برای سازمان ملل متحد نیست . سازمان ملل متحد اصولاً وارد چنین مسائلی نمی‌شود. این سازمان یک نهاد دولت‌محور است؛ به این معنی که با حضور نمایندگان دولت‌های عضو، تشکیل می‌شود و هدف آن صلح و امنیت جهانی است نه شکل حکومت‌داری. سازمان ملل البته حکومت‌ها را به رعایت اصول و معیارهای دموکراسی به عنوان اصلی از اصول حقوق بشر تشویق می‌کند. سازمان ملل متحد در ماهیت انتخابات و مشارکت سیاسی مداخله‌ای ندارد. ممکن است در مواردی به تقاضای دولت‌ها یا شورای امنیت سازمان ملل متحد، روی روند برگزاری انتخابات کمک کند. به عنوان مثال می‌توان به حضور سازمان ملل در انتخابات نیکاراگوئه در سال ۱۹۸۹ میلادی اشاره کرد. این اقدام در راستای توافقنامه صلح کشورهای منطقه آمریکای مرکزی با سازمان ملل متحد و با هدف تقویت صلح و امنیت در این کشور و به تقاضای دولت نیکاراگوئه و تایید قطعنامه ۴۴/۱۰ انجام شد.
بر اساس ارزیابی‌های نمایه دموکراسی سال ۲۰۱۹ اکونومیست حدود یک سوم از کشورها که جمعیتی معادل ۳۶ درصد کل جمعیت جهان دارند، اساسا فاقد دموکراسی‌اند، یه این معنی که حکومت‌های اقتدارگرا در آن‌ها سر کار هستند.
در چنین فضایی کاهش مشارکت به زیر ۵۰ درصد نیز چیزی را تغییر نمی‌دهد.
در مقابل نظرات حقوقی، از منظر جامعه شناسی سیاسی ؛ مشارکت مردمی در انتخابات ملاک مشروعیت سیاسی است . انتخابات در هر کشوری آزمون بزرگ مشروعیت نظام حاکم به شمار می رود؛ از این رو حضور مردم و میزان آرای ریخته شده به صندوق ها، صرف نظر از این‌که چه فرد یا گروهی، انتخاب شوند، بر بالندگی و پویایی فضای سیاسی جامعه می افزاید و توانایی حکومت در پذیرش و هضم جریان های سیاسی مختلف را می رساند که موید اقتدار آن است.
از سوی دیگر، مشارکت مردم در انتخابات موضوع مطالعه علوم مختلف همچون علوم سیاسی، روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی قرار دارد. هرچند برآیند کلی این مطالعات در چند دهه اخیر به نتایج و آرای کم و بیش متفاوت منتهی شده و ارائه صورت بندی منسجم از این پدیده اجتماعی را دشوار ساخته است؛ لیکن دیدگاه ها و نظریه های عرضه شده در هر یک از حوزه های مطالعاتی می تواند رهنمونی در پدیدارشناسی آن به شمار آید. با توجه به برگزاری تقریبا یک انتخابات در سال در ایران ، مطالعه علمی و نظام مند این پدیده برای تحلیل رفتار انتخاباتی شرکت کنندگان در آن و شناسایی نقاط قوت و ضعف برنامه ریزی انتخاباتی ضروری به نظر می رسد.
🌺 ‏ دیدگاه خود را در مورد این نوشته و دیگر نوشته هایم، لطفاً از طریق واتساپ به شماره +989193092237 با من در میان بگذارید.
برای‌ مطالعه نوشته های نویسنده متمنی است لینک های زیر را دنبال کنید:

https://chat.whatsapp.com/LgEB4ZlnFKY5ohMdKOOZiO1

Http://r-pishdar.blogfa.com

https://eitaa.com/joinchat/1887896129C490688133a

https://t.me/raoufpishdar

eitaa.com/raoufpishdar

instagram.com/raoufpishdar

twitter.com/raoufpishdar