حضور گسترده زائران ایرانی در مکه مکرمه و مدینه منوره  "فارسی " را به زبان دوم این دو شهر مقدس ، مبدل ساخته است.

 درفصل عمره و در گردشی در سطح شهر مدینه علاوه بر زائرانی که به صورت فردی و یا خانوادگی درزیارت و یا آمد و شد هستند ، گروههایی از زائران را نیز می توان دید که با هم مشغول زیارت و یا گردش و خرید می باشند و به فارسی وبعضا با گویش های رایج ایرانی سخن می گویند.

 چنین حضور گسترده ای موجب آن شده است تا اگر نگوییم همه ، اغلب صاحبان فروشگاهها و مغازه های بزرگ و کوچک در مدینه النبی (ص) و مکه مکرمه به عنوان یک نیازاساسی برای ارتباط گیری با زائران ایرانی زبان فارسی را یاد بگیرند و یا از فارسی دانهایی که عموما افغانی و یا تاجیک هستند ، استفاده کنند.

 "حاج آقا بفرمایید " ، " حاجیه خانم بفرمایید " را هر زائر ایرانی در عبور از خیابانهای مدینه منوره و مکه مکرمه و از مقابل فروشگاهها و مغازه ها می شنود که از او برای خرید دعوت می شود.

 " طاهر" که پدرش اهل "گوراب " در تاجیکستان است ، می گوید که بعد از مهاجرت پدرش به عربستان سعودی در مدینه منوره متولد شده است و چون فارسی می داند توسط یک تاجر افغان برای کار در مغازه او در مقابل روزی 80 ریال سعودی - نزدیک به 23هزار تومان - استخدام شده است .

 طاهر ، زائران ایرانی را "افرادی پولدار " و در عین حال علاقه مند به خرید توصیف می کند .

 وی می گوید که می دانم ایرانی ها بعد از زیارت سوغاتی های بسیاری می خرند . آنها برای کوچک و بزرگ خانواده ، فامیل و حتی همسایه هاسوغات می خرند.

" محمد صالح " اهل مصر یک سال و اندی است که در مدینه غرفه ای کوچک در بازار دستفروشان خیابان ملک خالد دارد .

 صالح که با عبور هر ایرانی از مقابل غرفه اش از او برای خرید دعوت می کند ، زبان فارسی را تا آن حدی یاد گرفته است که به او امکان می دهد تا براحتی با زائران ایرانی معامله کند و حتی "چانه " بزند.

 صالح می گوید که بازار چانه زنی دراینجا خیلی داغ است ! وکمتر معامله ای بدون آن صورت می گیرد .

 زائران ایرانی که به سرزمین وحی مشرف می شوند بر طبق برنامه ابتدا به مدینه النبی (ص) مشرف می شوند و سپس راهی مکه مکرمه شده و به زیارت بیت الله الحرام نائل می آیند.

 این سفر شاید به دلایلی برای برخی زائران تکرار شدنی نباشد و لذا توصیه می شود تا زائران وقت خود را بیشتر به عبادت و زیارت اختصاص دهند وخرید سوغاتی را که ضرورتی در تهیه آن می دانند ، به روزهای آخر سفر اختصاص دهند که اخلالی در مناسک و زیارتهای آنها بوجود نیاورد و به علاوه در عزیمت آنها از مدینه به مکه و از مکه به جده مشکل ساز نباشد .

 بر طبق برنامه ریزی صورت گرفته در فصل عمره سال ۱۳۸۷ روزانه سه هزار زائر ایرانی وارد مدینه النبی (ص) می شدند که چون یک هفته در این شهر ساکن بودند ، بطور متوسط در هر روز نزدیک به 28هزار زائر ایرانی در مدینه مقیم بودند .

 اغلب کالاهای موجود در بازار مدینه منوره و مکه مکرمه ، کالاهای بی کیفیت و یا با کیفیت پایین چینی است که با قیمتی به مراتب بالاتر از ایران فروخته می شود ، ضمن اینکه همان کالاها ولی با کیفیت بالا و تولید داخل را می توان دربازارهای ایران تهیه کرد که به اقتصاد ملی نیز کمک می شود.

  و اما در دیگر سو در حرم شریف الهی نیز برای بسیاری از زائران ایرانی صحبت کردن ماموران سعودی به زبان فارسی امری جالب است اگرچه به دلیلی که بعدا توضیح می دهم / همین فارسی صحبت کردن گاهی باعث رنجش خاطر ! زائران ایرانی و یا حتی بالاتر از آن سوء تفاهم نیز می شود.

مامورين زن و مرد سعودي كه در مسجد الحرام و كنار بيت الله به هدايت زائران مي پردازند ، طي اين سالها آنقدر لغت و عبارت فارسي و حتي برخي مثل ها و كنايه هاي اين زبان را آموخته اند كه قادر شده اند تا با زئران ايراني صحبت كرده و آنها را براي قرار گرفتن در محل مناسب راهنمايي و در مواردي هم حتي به آنها اخم و تلخ ! كنند.

   "خانم لطفا اينجا نماز نخوانيد "، "‌آقا برو اون طرف (آنهم  با لهجه تهراني مخلوط با عربي !! )" ، " حركت كنيد ،‌ توقف نكنيد " ،" برو عقب ، عقب تر " عباراتي كاملا آشنا و گوش نواز در مسجد الحرام است كه از مامورين سعودي شنيده مي شود.

    شنيدن اين عبارت از زبان خانم هاي مامور در بيت الله الحرام با شناختي كه از جامعه عربستان و محدوديتهايي كه خانم ها براي حضور در جامعه دارند ،‌ شايد بيشتر جلب توجه كند. اين خانم ها تماما روبنده دارند و فرض بر اين است با توجه به لهجه اي كه در صحبت آنها ديده مي شود عرب و عربستاني باشند .

    نه مردان و نه زنان مامور سعودي در بيت الله الحرام حاضر نيستند در اين باره كه فارسي را حتي در همين حد از كجا ياد گرفته اند و آيا براي آموختن آن به كلاس رفته اند يا نه ؟ توضيحي بدهند و زنان آنان اصلا گفت و گو با مرد نامحرم را گناهي نابخشودني مي دانند.

  فروشنده ها در بازارهاي دو شهر مكه و مدينه كه سر و كار زيادي با زائران ايراني دارند مي گويند كه اين زبان و بخصوص بحث هجاها در آن سخت ولي زبان شيرين و لطيفي است .

    يك خانم كه با چادري سرتا پا مشكي با دو نشان برروي چادرش كه روي آن تعلق سازماني اش به اداره مسئول متولي امور حرمين شريفين ذكر شده ، ‌حتي آنقدر فارسي را خوب حرف مي زند كه قادر است با يك خانم ايراني بحث كند و از او بخواهد " در قسمتي بنشينيد كه خانم ها نماز مي خوانند اينجا براي همه مشكل است . شارع ( محل عبور)‌ است . نماز اشكال پيش مي آيد."

   فارسي را اين مامورين چه در آموزشگاهي آموخته باشند و يا اينكه در تعامل با زائران ايراني ، ‌هنوز با بسياري از ظرايف و دقايق اين زبان و از جمله بار و معناي بافتي عبارات نا آشنا هستند و همين در موارد بسياري منجر به بروز سوء تفاهم هايي ميان آنها و زائران ايراني شده است .

   بعثه مقام معظم رهبري در عربستان سعودي مي گويد كه اگر متوليان حرمين شريفين علاقه مند باشند اين نهاد آماده است تا براي مامورين سعودي در دو شهر مقدس مكه و مدينه كلاس هاي زبان آموزي دايركند.

  حجت الاسلام والمسلمين حسيني شريف مسئول بعثه مقام معظم رهبري در عربستان سعودي می گوید كه در صورت زبان آموزي مامورين ، گمان مي كنم آنها قادر خواهند بود تعامل بهتر و مثبت تري با زائران ايراني داشته باشند.