ششمین همایش کشورهای صادرکننده گاز که بتازگی در دوحه پایان یافت، بر خلاف تمامی نشست های پیشین، بسیار مورد توجه جهانیان بود. علت آن نیز، نشانه های مکرر درباره امکان ایجاد "اپک گازی" همانند اپک نفت تا پیش از نشست بود. علیرغم انتظارات، چنین سازمانی در دیدار قطر ایجاد نشد. اما باید نتیجه اصلی نشست را این دانست که کشورهای صادرکننده گاز بتدریج بدین می رسند که روی آوردن از بیانیه هایی ساده به مرحله اتخاذ اقداماتی تنظیم شده و هماهنگ، از ضرورت برخوردار است.

ایران اولین کشوری بود که آرامش سابق را بر هم زد و در اواخر سال گذشته میلادی برای اولین بار آشکارا دورنمای ایجاد اپکی گازی را اعلام نمود. پیشنهاد ایران، طبیعتاً سبب برانگیختن واکنش عصبی در آمریکا و اتحادیه اروپا شد که آنها ایجاد چنین کارتلی را بعنوان تلاش برای اعمال فشار بر کشورهای مصرف کننده گاز و باج گیری در نرخ آن بررسی می کنند.

واکنش سایر کشورهای صادرکننده گاز، از جمله روسیه، قطر، الجزایر و کشورهای آسیای میانه به پیشنهاد ایران، در ابتدا بسیار خوددارانه بود که این نیز کاملاً توجیه پذیر است. روسیه تا احداث خط لوله انتقال گاز شمال اروپا و ایجاد توان خود برای تولید گاز طبیعی بسیار وابسته به کشورهای ترانزیت است و در عین حال خود نیز کشوری ترانزیت برای گاز آسیای میانه می باشد. در چنین شرایطی بسختی می توان درباره سیاست تنظیم شده برای تعیین قیمت همانند اپک صحبت کرد.

اما تصمیمات اتخاذ شده در دوحه حاکی از این هستند که چارچوب سیاست تنظیم شده کشورهای صادر کننده گاز ا بررسی می شوند و مواضع کشورهای اصلی صادر کننده در رابطه با ایجاد کارتلی گازی بطور مشخص نزدیک شده است.

از این آغاز می کنیم که "ویکتور خریستینکو" وزیر صنایع و انرژی و رئیس هيات  روسیه در همایش قطر اعلام نمود که روسیه می تواند تنظیم و حتی تامین مالی مراحل مقدماتی ایجاد اتحاد گازی را بر عهده گیرد. بی دلیل نیست که دیدار آتی کشورهای استخراج کننده گاز در مسکو برگزار می شود.

در همایش دوحه تصمیم به ایجاد کمیته دوجانبه روسیه-قطر در چارچوب "گازپروم" و "کمپانی نفت قطر" برای تنظیم اقدامات در بازارهای خارجی اتخاذ شد.

ایده ایجاد "اپک گازی" طرفدارانی هرچه بیشتر از جمله در آمریکای لاتین (ونزوئلا و بولیوی) پیدا می کند.

روشن است که کشورهای صادر کننده هر چه بیشتر به ضرورت اقداماتی هماهنگ و در وهله اول در زمینه سیاست نرخی پی می برند.

در نتیجه در همایش تصمیم به ایجاد گروهی برای بررسی مسائل مربوط به تعیین نرخ گاز گرفته شد. کارشناسان بین المللی معتقدند که این گروه به احتمال زیاد سعی خواهد داشت که مراتبی جدید برای تعیین نرخ  مقرر نموده و بر وابستگی نرخ گاز از قیمت نفت بازنگری کند، اما قیمت گاز را همانند اپک شدیداً تنظیم نخواهد کرد.

نتیجه مهم همایش قطر تصمیم به ایجاد کمیته هماهنگی (به ریاست روسیه) در سطح وزرای انرژی بود که به توسعه همایش خواهد پرداخت.

اگر به نتایج نشست گازی در دوحه نظری بیندازیم، نکاتی کلیدی را خواهیم دید:

کشورهای صادر کننده گاز بتدریج به ضرورت اقدامات هماهنگ شده پی می برند.

اشتیاقات سیاسی و اولویت ها جای خود را به محاسبه درست اقتصادی می دهند. و همین نیز بعنوان مثال، سبب تحکیم روابط روسیه و قطر و روسیه و ایران در زمینه اقتصادی می شود.

روسیه اجرای نقش حاکم در اتحاد جهانی گاز را آغاز می کند که با توجه به میزان ذخایر گاز روسیه، طبیعی می باشد (بیش از یک چهارم ذخایر گاز جهان در روسیه است)، بویژه در شرایطی که فشار بر این کشور از سوی غرب افزایش می یابد. اما حقیقتاً انجام آن ساده نخواهد بود، و این بعلت تعهدات روسیه در زمینه عرضه گاز به اروپا از طریق مسیرهای قدیمی و بعلت مشکل در روابط متقابل با اوکراین و بلاروس می باشد.

در چنین شرایطی بنظر می رسد که اپک گازی در چشم اندازی طولانی ایجاد خواهد شد.

  منبع :

 خبرگزاري روسي ريانوستي

 

نوشته شده توسط رئوف پیشدار  در ساعت 15:54 | لینک  |