* رئوف پیشدار
استاد دانشگاه و روزنامه نگار

تنزل ارزش پول رایج، تمام نیروهای پنهان اقتصادی را در راستای نابودی به کار می‌گیرد و این عمل را به گونه‌ای انجام می‌دهد که حتی یک نفر از میلیون‌ها نفر نیز متوجه آن نمی‌شود.

میان علمای رشته های مختلف علوم انسانی و اقتصاد اتفاق نظر وجود دارد که برای واژگون کردن اساس یک مملکت، هیچ وسیله‌ای ظریف‌تر و مطمئن‌تر از کاهش ارزش پول رایج که تنزل کیفیت زندگی از پیامدهای آن است، نیست.
ارزش پول، به مثابه ناموس جامعه است که باید هم‌چو مرز/سرحد قويا از آن حفاظت شود تا نشانه ثبات و استقلال نظام حاکم و کشور باشد.
تنزل ارزش پول رایج، تمام نیروهای پنهان اقتصادی را در راستای نابودی به کار می‌گیرد و این عمل را به گونه‌ای انجام می‌دهد که حتی یک نفر از میلیون‌ها نفر نیز متوجه آن نمی‌شود.
حق رفاه، یعنی تامین نیازهای زیستی انسان، در اعلامیه جهانی حقوق بشر برسمیت شناخته شد و در ماده ۲۵ اعلامیه به تامین زندگی و احتیاجات متنوع مادی و آموزشی خود و خانواده انسان تعبیر شده است.
اسلام هم این حق را برسمیت می شناسد و در مورد حق رفاه تفاوتی بین دیدگاه اسلام و حقوق بشر وجود ندارد. اسلام تاکید می‌کند که تامین ضرورت‌های اولیه زندگی برعهده حکومت است.
با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کنونی، این ادعا قابل طرح است که نوروز ۱۴۰۴ برای بسیاری از مردم ایران؛ فقیرانه تر از نوروز دوران جنگ هشت ساله است. نه فقط فقر اقتصادی که فقر در ابعاد مختلف نظام اجتماعی، شامل فقر اجتماعی، فقر فرهنگی، فقر سیاسی، فقر زیست محیطی و هر شکل دیگر از فقر که گمان کنید.
تورم سالانه در سال ۱۳۵۷ برابر با ۱۰ درصد بوده است. اما با آغاز جنگ کشور یک شوک تورمی را تجربه کرد و تورم سالانه در سال ۱۳۵۹ به ۲۳.۵ درصد رسید. پس از آن تا سال ۱۳۶۴ روند تورم کشور علی‌رغم شرایط جنگی نزولی بود. به طوری که در سال ۱۳۶۴ به ۶.۹ درصد رسید که یکی از کمترین مقادیر تورم سالانه در سال‌های پس از انقلاب است.
علت این افت تورم، کاهش سرعت رشد نقدینگی بود . تورم سالانه در سال‌های پایانی جنگ یعنی ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ افزایش یافت.
در دهه‌ی اخیر تورم سالانه کشور سال ۱۳۹۷ جهشی قابل توجه یافت و پس از آن با شدت گرفتن تحریم‌ها در سال ۱۳۹۸ برابر با ۴۱.۲ درصد شد که پس از آن تا سال ۱۴۰۱ تورم بیش از ۴۰ درصدی به جزئی ثابت و ماندگار از اقتصاد ایران بدل شد.
به طوری که بازه چهار ساله ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ را می‌توان تنها بازه‌ای در ۸۵ سال گذشته دانست که نرخ تورم بالا و پایداری بر آن سایه انداخته است. این تورم ماندگار برای جامعه و اقتصاد پیامدهایی مثل گسترش سریع فقر و نابرابری، کاهش پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و کاهش تولید دارد که ادامه آن می‌تواند عواقب سهمگینی در پی داشته باشد ( اکوایران، فروردین ۱۴۰۳).
در دوران جنگ تورم بالا بود، اما در سال‌های اخیر تورم به شدت افزایش یافته و قدرت خرید مردم را به طور قابل توجهی کاهش داده است. افزایش تورم، فقر، بیکاری، و نبود یک زندگی معمولی ناشی از تداوم جنگ در ابعاد وسیع تر و قرار دادن ایران در شرایط تحریم‌های پرفشار جهانی و منطقه‌ای نسبت به دوران جنگ هشت ساله، کاملا مشهود است.
نبض اقتصاد ایران در حالی که به پایان سال رسیده ایم کُند می زند و این نگرانی تشدید شده است که اگر همین روال ادامه پیدا کند و دستگاه دیپلماسی کشور نتواند مفرهایی برای کاستن از فشار خارجی و تحریم ها بیابد، شرایط بدتر نیز خواهد شد.
در این وضعیت، کاهش سرمایه اجتماعی حاکمیت نزد مردم خود به مساله ای جدی تبدیل شده است.
طبق آخرین پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان که در آبان ۱۴۰۲ انجام شد، سرمایه اجتماعی در ایران با روند فزآینده ای کاهش یافته است؛ به نحوی که به کمترین میزان خود در چهاردهه اخیر رسیده است.
نوروز سال‌هاست در ایران زنده و جاریست و قلب ایرانیان را از سردی و سپیدی زمستان به طراوت و سبزی بهار و تابستان پیوند می‌دهد. این پیوند در همه‌ی دوران‌های سخت و سیاه همواره برقرار و آرامش بخش جسم و جان ایرانیان بوده است.
اگر امروز فقر و نابسامانی زیست فردی و اجتماعی در نوروز پیش‌روی این سرزمین به چشم می‌آید، بیش و پیش از آسیب مردمان؛ این حاکمان و سیاستگذارانند که زخمی و آسیب دیده‌ی فقر سیاسی و اجتماعی شیوه‌های تدبیر کشورداری و چگونگی حکمرانی خود شده‌اند.
با سپاس از همکار محترم دکتر فریبا نظری و حجت‌الاسلام والمسلمین سروش محلاتی برای مشاوره هایشان
برای‌ مطالعه نوشته های نویسنده متمنی است لینک زیر را دنبال کنید:
https://chat.whatsapp.com/LgEB4ZlnFKY5ohMdKOOZiO1