*رئوف پیشدار
استاد دانشگاه و روزنامه نگار

هوای بد و آلوده که اکثر روزهای سال تهران و شهرهای بزرگ کشور با آن روبرو هستند، از ابعاد مختلف یک «فاجعه ملّی» است.

مساله آلودگی هوا که حالا تقریبا همه ی شهرهای ایران درگیر آن هستند، از سال ١٣٣٩ مورد توجه بوده است ولی در عمل نه آن‌زمان و نه دوره حاضر، اقدامی عملی و موثر برای رفع و حلّ آن نشده و نتیجه این شده که به گفته وزیر بهداشت دولت حاضر، سالی تا ۵٠ هزار نفر از عوارض مستقیم آلودگی هوا جان می دهند.
در هجدهم مهرماه سال ١٣٣٩ دکتر جهانشاه صالح وزیر بهداری وقت در اظهاراتی گفت :" هوای تهران برای زندگی ناسالم است و باید جمعیت شهر و شمار اتوموبیل ها کنترل شود."
جمعیت تهران در سال١٣٣۵ / یک میلیون و ۵١٢ هزار نفر یعنی ٧/٩ درصد جمعیت کشور و در سال ١٣۴۵ فاصله دو سرشماری، دو میلیون و ٧١٩ هزار نفر برابر با ١٠/۵ درصد جمعیت کشور شد.
استاندار به «اعتماد آنلاین» گفته است؛ جمعیت تهران بین ١٨ تا ١٩ میلیون نفر با اتباع خارجی که منظور افغانستانی هایند ، است.وزیر کشور جمعیت افغانستانی ها در ایران را شش میلیون نفر و منابع دیگر هشت میلیون تن و بیشتر ذکر کرده اند . به گزارش استاندار هرساله ٢٠٠ تا ٢۵٠ هزار نفر به جمعیت تهران اضافه می شود و پایتخت در آستانه ٢٠ میلیونی شدن است.
از اخطار دکتر صالح تا حالا، ۶۴ سال، فرصت کمی نبود که اگر اراده ای برای زندگی سالم مردم نزد مسئولان وجود می داشت، به حل مساله ای می پرداختند که همه ی عوامل آن هم شناخته شده است و بارها هم مورد تحقیق و راهکاریابی قرار گرفته است.

خنده دار تر از این نشنیده ام در حالی که تهران همه ساله بویژه در فصل سرما بیشتر از آلودگی هوا می نالد، مسئولان شهری و شهرداری در ملاقات‌ با خارجی ها مثل ملاقات اخیر با شهردار سارایوو شعار آمادگی برای انتقال تجربیات مبارزه با آلودگی هوا را می دهند!

خنده دار تر از این نشنیده ام در حالی که تهران همه ساله بویژه در فصل سرما بیشتر از آلودگی هوا می نالد، مسئولان شهری و شهرداری در ملاقات‌ با خارجی ها مثل ملاقات اخیر با شهردار سارایوو شعار آمادگی برای انتقال تجربیات مبارزه با آلودگی هوا را می دهند!
علیرضا زاکانی، شهردار تهران ۲۸ آذر ١۴٠٣ در گفت‌وگوی ویژه با شبکه خبر تلویزیون، با وجود آمارهای هشداردهنده درخصوص آلودگی هوا، به عملکرد مدیریت شهری در حوزه هوای پاک «نمره خوبی» داد. این در حالی است که از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا ٢٨ آذر ماه فقط پنج روز هوای پاک در تهران ثبت شده و ۹۲ روز هوای ناسالم گزارش شده است.
در بحث آلودگی هوا، برای ۲۳ دستگاه اداری مسئولیت تعریف شده است اما هیچ زمانی گزارشی از کارهای آن‌ها اگر شده باشد! منتشر نشده است و تنها چاره تعطیلی دانسته شده است که آن‌هم بحران را از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر منتقل می‌کند.

كميسيون امنيت ملّی‌ مجلس شورای اسلامی در سال ١٣٨٧ آلودگی هوا را به عنوان يك «تهديد امنيتى» جدی مورد بررسى قرار داد كه البته بعد رها و موضوع از بيخ و بُن فراموش و همه چیز به «باد» سپرده شد.

هوای بد و آلوده که اکثر روزهای سال تهران و شهرهای بزرگ کشور با آن روبرو هستند، از ابعاد مختلف یک «فاجعه ملّی» است. آمارهای بانک جهانی، خسارت ناشی از آلودگی هوا در کلان شهرهای ایران را حدود ۱۰ میلیارد دلار برآورد کرده است که یک سوم از این رقم متعلق به شهر تهران است.
بانک جهانی در سال ۲۰۰۴ خسارت ناشی از آلودگی هوا در ایران را حدود هفت میلیارد دلار اعلام کرده‌ بود که آمار جدید نشانگر افزایش بی سابقه میزان این خسارات به اقتصاد ایران است.
در یادداشت های قبلی ام در مورد آلودگی هوای تهران و دیگر کلان شهرهای کشور مستنداً نوشتم؛ آنچه سبب وضعیت موجود شده ، قانون گریزی نهادهای مسئول و بی اعتنایی به مصوبات قانونی و توصیه های کارشناسی بوده است که البته باید به آن مسائل فرهنگی و اجتماعی و رفتاری شهروندان را نیز افزود.
فراوانى آلاينده ها در هواى تهران امروز نه فقط يك مساله زيست محيطی كه به دلايلی چند يك تهديد جدى از منظر امنيت ملّی است و نگاه به موضوع از همين منظر بود كه كميسيون امنيت ملّی‌ مجلس شوراي اسلامى را وداشت تا مساله را در سال ١٣٨٧ در دستور كار خود قرارداده و آن‌را به عنوان يك «تهديد امنيتى» جدی مورد بررسى قرار دهد كه البته بعد رها و موضوع از بيخ و بُن فراموش شد و همه چیز به «باد» سپرده شد.
📄 برای‌ مطالعه نوشته های نویسنده متمنی است لینک های زیر را دنبال کنید:

https://chat.whatsapp.com/LgEB4ZlnFKY5ohMdKOOZiO1

https://x.com/lioeLabnnjAz2HE?s=09

https://t.me/raoufpishdar

eitaa.com/raoufpishdar

https://www.facebook.com/Raoufpishdar

https://www.instagram.com/Raoufpishdar