​​​​​* رئوف پیشدار
استاد دانشگاه و روزنامه نگار
روح یادداشت رئیس جمهوری منتخب در روزنامه « تهران تایمز» رفتن به سمت واقع گرایی در سیاست خارجی است‌. چهار دهه است که سیاست خارجی ایران بیشتر«آرمانی» بوده است، حال آن‌که بازیگران صحنه بین الملل همگی«واقعی» اند.
یادداشت رئیس جمهوری منتخب فضای جدیدی از چند جانبه گرایی در روابط بین‌المللی ایران را مورد تاکید قرار می دهد و از آمریکا نیز در آن نام می برد، همراه با تذکراتی که واشنگتن به یاد داشته باشد روابطش با ایران را برپایه منافع مشترک قرار نداده است.
اصل اساسی در تاملات بین المللی بُرد، بُرداست و هیچ واحد سیاسی را نیز نباید کنار گذاشت چون این تعاملات معطوف به منافع ملّی باید باشد. منافع ملّی در عرصه بین الملل با شناخت منافع طرف مقابل ممکن است و این‌طور نیست که رابطه ای یک طرفه باشد و باید باور داشت که " هیچ دوستی و یا دشمنی دائمی نیست و همه ی واحدهای سیاسی واقعی و نه آرمانی هستند. "
اهداف سیاست خارجی باید برحسب منافع ملّی تعریف شوند و منافع ملّی بر حسب قدرت تعریف می‌شود. قدرت و منافع ملّی دو مفهوم اصلی و کلیدی است و در این میان آن‌چه مهم است، تفکیک بین «آن‌چه هست» و «آنچه باید باشد»، یعنی واقعیت و آرمان ! می باشد. به عبارت ساده و همه فهم؛ آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و... همه واقعی اند. شعار و آرزو هیچ چیز را تغییر نمی دهد.
اين‌كه مذاكره از كجا و به چه شكل و با چه شرايطى آغاز و به پيش برده خواهد شد، مديريت سياسی كشور يقيناً براي آن تدبير خواهد كرد و در ادامه، اين مهارت هاى ديپلماتيك است كه در پشت ميز مذاكره براى كسب حداكثر امتياز به كار گرفته مى شود. مساله اصلى در شروع رايزنی ها براى قرار گرفتن ديپلمات ها پشت ميز مذاكره، مديريت موضوع است كه نبايد گذاشت به امرى جناحی و گروهى و موضوعى در دست صاحبان زبان هاى تحريك آميز مبدل شود. آن‌چه در روزهاى اخير از زبان شخصيت ها و افراد موثر در نظام شنيده شده كه تاكيد بر گفت وگو دارند، خواست افكار عمومى نيز است . اين خواست و نظر، پشتوانه ارزشمندى برای مديريت سياسى كشور در پيشبرد مذاكره خواهد بود و به آن نياز اساسى دارد كه اينك شكل گرفته و به آن مستظهر است. شرط تحقق کامل و ادامه این امر «شفافیت» است و نباید گذاشت مردم از طریق رسانه ها و محافل از موضوعی مطلع شوند که رسانه معیار خود را در انعکاس اخبار دارد و محافل منافع خود را می جویند.
یخ رابطه در روابط ایران و آمریکا آن‌قدر محکم است و دیوار بی اعتمادی بلند، که ایجاب می کند شاید سال ها دیپلمات های دو طرف مسائل خود را یک به یک روی میز مذاکره بگذارند و برای حل و رفع آن‌ها چانه زنی کنند.در عین حال این یک واقعیت عینی و ملموس است که هژمونی آمریکا در رابطه جهانی با ایران تاثیر بسیار دارد به گونه ای که محدودیت ها و ممنوعیت های تحریمی آن ،امروز حتی دوستان ما را نیز در خوش‌بینانه ترین حالت ،در جبهه بی تفاوت ها قرار داده است. در چنین شرایطی منطقی و عقلانی ترین کار، اعلان«اعاده رابطه» از پایین ترین سطح یعنی روابط کنسولی و سپس گفت و گوی مورد به مورد و ارتقای رابطه به موازات پیشرفت گفت و گو است.
شرایط کنونی در روابط جهانی ایران بخصوص از بُعد اقتصادی آن که متاثر از رابطه پرتنش تهران و واشنگتن می باشد ،گواه بر این مدعا است که استراتژی ایران برای مقابله با آمریکا از ابتدا بدون آینده پژوهی بوده است که حاصلش میلیاردها دلار ضرر ناشی از تحریم هاست.
در ایران جناح های شریک در قدرت و قدرت سایه ! باید فهم این را داشته باشند که اقتصاد آسیب پذیر ایران نیازمند یک سیاست عاقلانه است که منافع ملّی را در اولویت امور قرار دهد. باید فهمیده شود که حتى با لغو تحریم‌ها بدون رعایت FATF همکارى ایران با بازارهاى جهانى ممکن نیست . واقعیت این است که اقتصاد ایران در حال حاضر در كنترل عده‌اى با تفكرات خاص و اختیارات نامحدود است كه یكسرى مقاصد و منافع متفاوت را دنبال مى‌كنند. نداشتن ارتباط سوئیفت با دیگر كشورها باعث سوء استفاده بسیارى از فرصت‌ طلبان شده و منافع ملّى ایرانیان به خطر مى‌افتد.
هم این‌که اکنون میلیاردها دلار از دارایی های ایران در کشورهای مختلف از جمله دوستان ! بلوکه شده و ایران نمی تواند به آنها دسترسی داشته باشد ، یعنی اقتصاد کشور در گروگان است و چاره کار در درک منافع ملّی است.
🌺 ‏ دیدگاه خود را در مورد این نوشته و دیگر نوشته هایم، لطفاً از طریق واتساپ به شماره +989193092237 با من در میان بگذارید.
برای‌ مطالعه نوشته های نویسنده متمنی است لینک های زیر را دنبال کنید:

https://chat.whatsapp.com/LgEB4ZlnFKY5ohMdKOOZiO1

Http://r-pishdar.blogfa.com

https://t.me/raoufpishdar

eitaa.com/raoufpishdar

instagram.com/raoufpishdar