*رئوف پیشدار
استاد دانشگاه- ١۵ مهرماه ١۴٠۲
رسانه های ایرانی بویژه رسانه‌های موسوم به جریان اصلی اطلاع رسانی با اهدای جایزه صلح نوبل به خانم « نرگس محمدی» دچار سردرگمی شدند و ترجیح به ساعت‌ها سکوت دادند و زمانی‌که لب به سخن گشودند، خشم و عصبانیت خود را به جای خبر و خبر رسانی ابراز کردند که آشکارا دارای جهت گیری است و پسند مخاطب نیست.
اگر چه نامزدهای جوایز نوبل طی فرآیندی پیچیده و محرمانه انتخاب می شوند، ولی شواهد و قرائنی وجود داشت و برخی شایعات به رسانه ها نیز منتقل شده بود که احتمال می داد یکی از نامزدها خانم محمدی باشد.
در دنیایی که هر کس با یک گوشی هوشمند، رسانه است، رسانه های اصلی باید برای هر موقعیتی جدول برنامه یا همان سناریوی کاری داشته باشند تا بتوانند بهنگام وظیفه اطلاع رسانی خود را بصورت حرفه‌ای انجام دهند و جریان اطلاع رسانی را در اختیار بگیرند. یادمان باشد؛ هر کس اولین خبر را داد، همان هم نتیجه را خواهد گرفت.
جهان امروز، جهانی نیست که بتوان امری از امور را پنهان کرد و یا بخشی از یک اتفاق را مطابق با منافع گزارش کرد که بلافاصله رسانه به دروغگویی، سانسور و پروپاگاندا متهم و اعتماد عمومی از آن سلب می شود.
در تاریخ ارتباطات ثبت است که خبر اعلان استقلال آمریکا در آن سوی اقیانوس بیش از سه ماه طول کشید تا به لندن در این سوی اقیانوس برسد، حال آن‌که الان و با به میدان آمدن رسانه های دیجیتال و شهروند خبرنگاران، سرعت دریافت و انتقال اخبار، تنوع و کثرت منابع به قدری افزايش يافته است که می توان مدعی بود گزارش هر اتفاقی در ثانیه هایی در دسترس عموم قرار می گیرد و اینترنت این امکان را عمومی کرده است که هر شهروندی بتواند رسانه، از نوع چند رسانه ای اش باشد.
جایزه صلح نوبل سیاسی است، ارزش دارد و یا ندارد، محکوم می کنیم یا نه! و چه و چه، بخصوص که دگر بار یک ایرانی برنده آن شده است، باید در قالب‌هایی ارائه شود که لازمه ابتدایی آن خبردهی است.
این‌که بخواهیم همه مثل ما یا من بیندیشند و کنش و واکنشی مشابه در مقابل رخدادها داشته باشند، در دنیای امروز به هیچ روی ممکن نیست که دلایل بسیاری دارد که عمده ترین آن مقوله « قبیله دیجیتال » است، به این معنی که تعلق انسان‌ها از محدوده های بزرگ جغرافیایی فیزیکی ، در حال تبدیل شدن به دنیایی دیجیتال آن‌هم با مختصاتی در حد یک قبیله است که مبنای آن گردهم آمدن بر اساس ارزش های مشترک جدید به جهت سرنوشت واحد است.
رسانه های چاپی و سایبری تابلو دار یعنی همان‌هایی که شناسنامه دارند و یارانه می گیرند و حیات شان به آگهی های دولتی وابسته است ، امروز جملگی دچار بیماری کپی کاری اند و انفعالی رفتار می کنند. بسیاری از آن‌ها تحریریه ندارند و یا اگر دارند به یکی دو نفر محدود می شود که کارشان کپی کردن مطالب است و تا رسانه های جریان اصلی چیزی انتشار ندهند، چیزی برای انتشار ندارند و به این ترتیب جریان اطلاع رسانی به دست غیر می افتد.
رسانه به معنای عام آن و رسانه های چاپی مستقل بویژه در ایران که وصف ماهیت رسانه های آن را بسیار گفته ام ، باید ویترین خواسته ها، آمال و انتظارات مردمی باشد. رسانه ای که یک نقد معمولی و ساده که از زبان مردم همه جا از تاکسی گرفته تا مترو و اتوبوس و حتی در محافل خانگی بیان می شود را نمی تواند به دلیل ملاحظات - بی انصافی است نگویم که بیشتر از خودسانسوری ناشی می شود. به جا بودن و یا نبودن آن بحث مستقلی می طلبد - چاپ کند، یا اگر هم چاپ کند دلهره آن را دارد که در حداقل تذکر نگیرد، رسانه نیست!
اين يك واقعيت است كه رسانه هاى ما در مقايسه با بخش هاى ديگر، در طول دهه ها از عمرشان ، به توسعه کیفی لازم دست نيافته اند.
درباره علت و علل اين مساله بسيار بايد گفت ، و دلايل متعددى را لزوماً برشمرد ، و اما من مايلم از اين فرصت استفاده كرده و به یک دليل اساسي آن اشاره كنم:
يكى از عمده دلايل توسعه نيافتگی رسانه ها دركشور من ، نوع و جنس نگاه به رسانه ها از سوى قدرت است. بعيد مى دانم هيچ صاحب نظر منصفی از هر دو سمت – رسانه و قدرت - پيدا شود كه اين گفته را انكار كند . تجربه بيش از چهل سال كار رسانه اى من و سال‌ها تدريس در دانشگاه‌ها ، ضامن ، شاهد و مدرك اين گفته است.
بايد گفت كه اين يك واقعيت غير قابل انكار است كه نوع و جنس نگاه قدرت در كشور به رسانه ها بويژه مطبوعات ، از همان ابتداي انتشار نخستين نشريه در ايران " كاغذ اخبار - میرزا صالح شیرازی کازرونی- اولین شماره این نشریهً ماهیانه در دوشنبه بیست و پنجم ماه محرم ۱۲۵۳ قمری، اول ماه مهٔ ۱۸۳۷ م منتشر شد - تقريبا هميشه! يك نگاه امنيتى بوده است . نگاهى كه مى توان آنرا بزرگترين و اساسى ترين مانع در توسعه كيفى رسانه ها دانست.
🌺 برای مطالعه نوشته های نویسنده لطفاً لینک های زیر را دنبال کنید:
https://chat.whatsapp.com/LgEB4ZlnFKY5ohMdKOOZiO
Http://r-pishdar.blogfa.com
