فيلترينگ ؛ اقتصاد ایران را به کُما برد
رئوف پیشدار-این یادداشت در شماره روز چهارشنبه ٢٧ مهرماه ١۴٠١ روزنامه «ثروت» چاپ شده است.
فیلترینگ، اقتصاد ایران را بنا به آمار بیشتر از تاثیر تحریم ها، چنان نابود کرده است که بعید بنظر می رسد تا سال ها کمر اقتصاد ایران راست شود.
قطعی پیام‌رسان‌های خارجی از جمله واتساپ و اینستاگرام تاثیر زیادی بر فعالیت کسب‌وکارها گذاشته است. فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی گفته اند که سال‌ها تلاش کردند که اقتصاد را به سمت اقتصاد دیجیتال هدایت کنند، اما قطعی و کاهش باند اینترنت در ماه‌ها و بویژه هفته‌های اخیر، ما را پشیمان کرد، چرا که کسب‌وکار افرادی که به این سمت رفته‌اند در هفته‌های اخیر کاملاً مختل شده است.
یک گزارش اتاق بازرگانی ایران که این هفته منتشر شد، می گوید : با توقف و کاهش فروش آنلاین، میزان تولید برخی از کارخانه حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده است. در شرایط ناپایدار نیز مصرف‌کننده اقدام به خرید نمی‌کند چرا که می‌خواهد پول خود را حفظ کند تا در صورت ایجاد شرایط خاص، پول داشته باشد.
در این حال برآورد «نت‌بلاکس» از زیان اقتصادی قطعی اینترنت در ایران، مبلغی در حدود یک و نیم میلیون دلار به ازای هر ساعت بوده و بیم آن می‌رود که تحمیل استفاده از اینترانت به جای اینترنت بین‌الملل، به روالی عادی در کشور بدل شود.
بررسی‌های سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران‌ (نصر) نیز نشان می دهد که این محدودیت‌ها، در هر روز بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان به هر کسب‌وکار زیان مالی وارد کرده است.
طبق پایش انجام شده، ۵۳درصد کسب‌وکارها روزانه ۵۰ میلیون تومان، ۲۱ درصد بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان، حدود ۱۸ درصد بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان و قریب به ۸ درصد روزانه بالاتر از ۵۰۰ میلیون تومان خسارت می‌بینند.
با این آمار می توانیم استدلال کنیم : اگر تعداد کارکنان را شاخصی برای بزرگی شرکت‌ها بدانیم، می‌شود گفت تقریبا همان ۸ درصدی که بالای ۲۰۰ نفر نیرو دارند احتمالا روزانه بالای ۵۰۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید و ۷۳ درصدی که زیر ۵۰ نفر نیرو دارند روزانه ۵۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید.
بنا به تجزیه و تحلیل داده های آماری : بیش از ۴۱درصد شرکت‌ها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌اند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰درصد کاهش فروش داشته‌اند و ١١ درصد شرکت‌ها کسانی هستند که کمتر از ۲۵ درصد درآمد از دست داده‌اند و ممکن است تحت تاثیر نوسان‌های کوتاه‌مدت باشند.
پس از گزارش جدید مرکز آمار ایران مبنی بر کاهش نرخ بیکاری، محدود کردن فعالیت اقتصادی در فضای مجازی، موجب نگرانی فعالان اقتصادی و صاحبان کسب و کار های آنلاین شده است. فعالان اقتصادی و کارشناسان بخش‌های مختلف اقتصاد ایران معتقدند؛ قطع اینترنت، تولید در نیمی از بخش‌های اقتصاد کشور را محدود می‌کند به‌طوری‌که نرخ رشد اقتصادی به‌طور چشمگیر کاهش می‌یابد.
همچنین قطعی اینترنت به تولید که قطعاً اثرات مخربی نظیر افزایش بیکاری را در پی دارد، افت تقاضا و کاهش تولید و افزایش بیکاری را در بستر اجتماع فراهم می کند.
شاید در برخی موارد نرخ بیکاری خیلی بالایی در کشور اعلام نشود، اما این نشان از وضعیت مطلوب کسب و کار و توسعه اقتصاد نیست، بلکه نشانگر رشد ناکافی جمعیت فعال کشور است.
پس از یک دوره نسبتاً طولانی محدودیت‌های کرونایی در کشور رفع شد و انتظار برای بازگشت رونق به کسب و کار‌ها به ویژه در بخش خدمات بالاگرفت، اما متأسفانه این روز‌ها با اعمال فیلترینگ و قطعی اینترنت نگرانی‌های زیادی در این بخش ایجاد شده است. این وضعیت باعث از بین رفتن تعداد زیادی مشاغل و افزایش بیکاری شد.
وزارت کار نمی‌تواند ادعا کند که نرخ اشتغال مبتنی بر برنامه‌های اشتغال‌زایی افزایش پیدا کرده است؛ چون بخشی از احیای مشاغل به رفع محدودیت‌های کرونایی در بخش خدمات مربوط می‌شود وهمین موضوع باعث بازگشت رونق دوباره به بخش‌های گردشگری، حمل‌ونقل و افزایش معاملات در بستر اقتصاد ایجاد کرد.
در کنار این وضعیت توجه به این گزارش خبرگزاری مهر مهم است که می نویسد : در حال حاضر ۲ میلیون و ۳۳۳ هزار و ۴۵۷ نفر بیکار در کشور داریم که بررسی سهم «جمعیت بیکار تحصیل کرده از مجموع جمعیت بیکار کشور» حاکی از آن است که ۴۰.۹ درصد بیکاران کشور، در گروه فارغ‌التحصیلان آموزش عالی قرار دارند که این سهم در تابستان سال ۱۴۰۰، معادل ۴۰.۶ درصد بود که بیانگر رشد ۰.۳ درصدی تعداد فارغ التحصیلان بیکار است.
البته سهم «جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل از کل شاغلان» با رشد مواجه بوده به طوری که این سهم ۰.۹ درصد افزایش داشته و از ۲۵.۶ درصد در تابستان سال ۱۴۰۰ به ۲۶.۵ درصد در تابستان سال ۱۴۰۱ رسیده است.
اقتصاد جهانی بسرعت در حال رفتن به سمت دیجیتال مارکتینگ است. شاید زمانیکه در سال ۱۹۶۹ از اینترنت تنها به عنوان ابزاری برای انتقال داده و اتصال چند کامپیوتر استفاده می‌شد، کمتر کسی فکر می‌کرد که روزی اینترنت چنین نقش مهمی در زندگی ما پیدا کند.
تصور کنید یک روز، فقط برای یک روز اینترنت قطع شود، با توجه به نقش و سهم کشورها در دیجیتال مارکتینگ، آمریکا با ۱۱ میلیارد دلار، بیشترین ضرر از قطعی یک روز اینترنت را خواهد داشت ؛ چین با ۱۰ میلیارد دلار کشور بعدی است. انگستان با ۳.۲، ژاپن با ۲.۷ و آلمان با ۱.۵ میلیارد دلار در رتبه های بعدی قرار دارند.
اما زیان‌های هنگفت تنها مربوط به اقتصادهای بزرگ دنیا نمی‌شود و هرکشوری از قطعی اینترنت زیان‌های میلیون دلاری می‌کند. به عنوان مثال ایران برپایه حجم اقتصاد اینترنتی آن در سال ۲۰۲۱، به ازای هر روز قطعی اینترنت زیانی معادل ۳۷ میلیون دلار متحمل می شود . در میان کشورهای منطقه عربستان سعودی با ۲۵۹ میلیون دلار،‌ بیشترین زیان را از قطعی یک روز اینترنت می‌بیند؛ امارات با ۲۵۱ و ترکیه با ۱۶۱ میلیون دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.